آموزش حق تقدم

حق تقدم

شرکت‌های بورسی می‌توانند به منظور توسعه‌ی فعالیت‌های خود افزایش سرمایه دهند. افزایش سرمایه به روش‌های گوناگونی انجام می‌شود. یکی از روش‌های افزایش سرمایه که به آن افزایش سرمایه از محل آورده‌ی نقدی گفته می‌شود، با انتشار حق تقدم انجام می‌گیرد. در این روش شرکت به میزان درصد افزایش سرمایه، گواهینامهی حق تقدم منتشر می‌کند و آن‌ها را به سهام داران خود می‌دهد.

 به عنوان مثال فرض کنید شرکتی دارای 1000 سهم است و 50 درصد افزایش سرمایه دهد. در این حالت هر کسی به تعداد نصف سهام خود حق تقدم دریافت می‌کند. یعنی کسی که 20 سهم داشته، 10 گواهی حق تقدم دریافت می‌کند. حال سرمایه گذار با سه انتخاب روبروست: یا در مهلت مقرر به ازای هر حق تقدم مبلغ 1000 ریال به حساب شرکت واریز کرده و در افزایش سرمایه، شرکت می‌کند. پس از گذشتن مدتی، حق تقدم سهامدار فوق به سهام عادی تبدیل می‌شود. در حالت دوم، سهام دار می‌توان در زمان مشخص شده، گواهی حق تقدم خود را مانند سهام عادی در بازار بورس به فروش برساند. در این صورت وی مبلغ فروش را دریافت می‌کند و دیگر در افزایش سرمایه، شرکت نخواهد داشت و حق تقدم به خریدار منتقل می‌شود. محدودیت‌های خرید و فروش حق تقدم با سهام عادی فرق می‌کند. در حالت سوم، سهام دار هیچ کاری انجام نداده و خود شرکت پس از پایان مهلت قانونی می‌تواند حق تقدم را به فرد دیگری فروخته و پس از کسر مبلغ مجاز، مانده‌ی فروش را به سهام دار دهد.

 

نکات مهم درباره حق تقدم:

1-      نوسان گیری از حق تقدم تنها در صورت آگاهی و تسلط نسبی به نوسان قیمتی سهم اصلی، امکان پذیر است. چه بسا طمع نوسان مناسب چند روزه، به ضرر قابل توجه در همین مدت بدل شود!

2-      باید زمان گشایش و توقف نماد حق تقدم را دانست تا مگر به جای نوسان گیری، خریدار مجبور به پرداخت مبلغ افزایش سرمایه به شرکت نشود!

3-      باید دانست آیا اگر مجمع عمومی عادی و تقسیم سودی در بین است، سود به حق تقدم نیز تعلق می‌گیرد یا خیر؟

4-      گاهی اوقات سهامداران عمده سیاست ویژه ای برای حق تقدم دارند. مثلاً اگر فروش حق تقدم و خرید سهم اصلی به جای آن مدنظر باشد، ممکن است عرضه‌ها خارج کنترل باشد و خریدار حق تقدم زیان ببیند. البته راهی ندارد که بتوان نسبت به چنین سیاست‌هایی مطمئن شد!

5-      قیمت تعادلی سهم پس از افزایش سرمایه را باید مدنظر داشت. گاهی اوقات نماد با قیمتی بیش از این نرخ تعادلی باز می‌شود و سهامداران را وسوسه به فروش حق تقدم‌ها و شناسایی سود می‌کند. در این صورت نیز عرضه های غیر قابل کنترلی را شاهد هستیم!

 

چه حق تقدم‌هایی مناسب برای خرید هستند:

با توجه به اینکه برای تبدیل حق تقدم به سهم اصلی، باید 120 تومان به حساب شرکت ریخته شود لذا هرچه اختلاف قیمت حق تقدم با سهم بیش از 120 تومان باشد، قیمت را جذاب‌تر می‌نماید.

 

نکته‌ی بسیار مهم در حق تقدم:

اگر سهمی در بازار با استقبال مواجه شود و دارای صف خرید باشد حق تقدم آن در صورت اختلاف بیش از 120 تومانی با سهم اصلی مناسب خرید می‌باشد مانند سیناح در این هفته، که با استقبال از سهم دارویی سینا، این حق تقدم سود 8 درصدی مناسبی به سهام دارانش هدیه داد. و برعکس از سهمی اقبال بازار برگردد، حق تقدم ضربه های جبران ناپذیری می‌تواند بر خریدارهای خود وارد نمایید .

 

به یک مثال جالب در این باره توجه نمایید:

سهم قنیشاح که در این سایت نیز در قیمت‌های رشد پیشنهاد شد را مورد توجه قرار دهید. دیده می‌شود در صورتی که در تاریخ 9 تیر ماه این حق تقدم را می خریدید و در 16 تیر خارج می‌شدید بیش از 40 درصد سود در 5 روز کاری را عاید می‌شدید اما از 17 تیر که بازار سهام شروع به اصلاح نمود این سهم فشار شدیدی به سهام دارانش وارد نمود و از 17 تیر تا 23 تیر در بیش از 25 درصد در 5 روز کاری به سهام داران خود ضرر وارد نمود.

از همه جالب‌تر رفتار این سهم در روزهای 24، 25 و 26 تیر است. در 24 و 26 تیر حدود 8 مثبت و در روز 25 تیر 31/7 منفی. که فقط افراد با دید و مهارت خاص می‌توانند از این شرایط به نحو احسنت استفاده نمایند.